ارزش زمانی نت را میتوان به این صورت تقسیم بندی کرد:

زمان کشش نت گرد یا نت واحد نت گرد :
نت گرد بیشتر از همه نت های دیگر کشیده می شود و در موسیقی از نت گرد به عنوان واحد کشش استفاده می شود، به این معنی که کشش زمانی نت های دیگر نسبت به این نت سنجیده می شود. ارزش زمانی نت گرد به اندازه 4 ضرب می باشد .
زمان کشش نت سفید نت سفید:
ارزش زمانی نت سفید، نصف (½) نت گرد می باشد یعنی دو ضرب.

زمان کشش نت سیاه نت سیاه:
ارزش زمانی این نت، یک چهارم (¼) نت گرد می باشد که به نت های یک ضربی نیز معروف می باشند.

ارزش زمانی نت سیاه نصف ارزش زمانی نت سفید می باشد که همان 1/4 می شود. در نهایت در یک بازه 4 ضربی ، چهار بار نت سیاه تکرار می شود.

این اتفاق مربوط به زاویه دستتان میشود . با کمی تغییر دادن زاویه دست مشکل حل میشود. در ضمن کمی مچتان را هم باید به سمت پایین خم کنید . ناگفته نماند این مورد به قطر دسته ساز و درشت یا نازک بودن انگشت شما هم بستگی دارد . این مشکل برای نوازندگان تار کمتر می افتد به دلیل قطر بیشتر دسته تار . ولی معمولا با تغییر زاویه دست ، این مشکل حل میشود . البته پیشنهاد میکنم در ابتدای یادگیری ،روبروی آیینه مضراب بزنید و نوع دست گرفتن ساز و مضراب زدن خودرا ببینید .
. اگر قطعه ریتم تندی داشته باشد مثل « چهار مضراب ها و یا رِنگ ها » چون سرعت بالا است ، اگر به سیم کناری هم بخورد اتفاقی نمی افتد . اما در آهنگ هایی با سرعت پایین این مورد خیلی نمایان میشود و باید تمرکز کنید فقط روی سیم مورد نظر مضراب بزنید .

بر خلاف دستور زبان که با شمارش حروف الفبا به پایان خط می رسیم، در موسیقی بعد از شمارش هفت نت اصلی، نتها از سر شمرده می شوند اما در یک گام بالاتر یا پایین تر. به عبارت دیگر دامنه نتها سلسله وار تکرار پذیرند و تفاوتشان در گام آنها خواهد بود. مثلا کلاویه های پیانو را در نظر بگیرید. به ترتیب از نت دو تا نت سی را بنوازید. بعد از سی، دوباره به نت دو می رسید که گام آن یک واحد از نت دو قبلی بالاتر است. به این یک واحد، یک اکتاو گفته می شود. مثلا حنجره آدم می تواند در بهترین حالت سه اکتاو را پوشش دهد. در حالی که گستردگی پیانو هفت اکتاو است.

نت:
کوچکترین واحد سازنده موسیقی را نت می نامند. درست مثل دستور زبان که حروف نخستین جزء هر متن و نوشته ای به حساب می آید. نت ها همان تک صدا ها هستند که بر هفت نوع اصلی به نامهای دو، ر، می، فا، سل، لا، سی موجودیت دارند. نتها ماهیت صدا را مشخص می کنند مثل درجه زیر و بمی و همچنین کشش های مربوط به آن صدا.

میزان:
میزان در موسیقی درست مثل جمله در دستور زبان است. یک میزان به ما می گوید که نتها را چگونه اجرا کنیم (از لحاظ دوره تناوب و تعداد ضرب ها). مجموع میزانها، یک قطعه یا یک آهنگ را تشکیل میدهند. فی الواقع میزان ها نباید به یکدیگر بی ربط باشند. درست مثل دستور زبان که جمله ها همگی سعی در توصیف یک موضوع دارند. پس میزانها در بستر خود از تناوب و ضرب های ثابتی تشکیل شده اند، که مجموع آنها یک قطعه منسجم را تحویل می دهد.

دوستان عزیز دقت کنید ، مضراب ریز متشکل از مضرابهای راست و چپ با سرعت زیاد است . برای اینکه مضراب ریز خود را تقویت کنید ، پیشنهاد میکنم قبل از شروع درسها ، به مدت چند دقیقه مضراب راست و چپ زدن را به صورت آرام تمرین کنید و به آرامی سرعت مضراب را بالا ببرید، در ضمن تعداد مضرابهای ریز همیشه زوج است و به مضراب چپ ختم میشود،درواقع مضراب زدن را از سرعت کم شروع کنید و آرام آرام به آن سرعت بدهید ، این باعث میشود مغزتان فرمان های رفت و برگشت را به عنوان یک دستور پیوسته در حافظه شما ذخیره کند.

یکی از مهم‌ترین تغییراتی که در سه‌تار بوجود آمده است، اضافه شدن همین سیم چهارم است که منابع متعدد به نقل از روایت شفاهی ابوالحسن صبا، درویشی به نام مشتاق علیشاه کرمانی را بعنوان فردی می‌شناسند که برای اولین بار این سیم را به ساختمان سه‌تار افزود. از همین رو، نوازندگان سه‌تار این سیم را “سیم مشتاق” نامیده‌اند. اضافه شدن سیم مشتاق به سه‌تار، باعث گسترش قابلیت‌های نوازندگی بر روی این ساز شد (محدوده صوتی فعلی سه‌تار حدود سه اکتاو است) و به ترویج آن کمک کرد.

ساز سه تار داراي چهار سيم مي باشد.كه دو سيم اول آن مجزا و سيم هاي سوم و چهارم سه تار نيز معمولا بصورت مشترك و يكسان كوك مي گردند.

در موسيقي ايراني مبناي واحد و مشخصي براي كوك سازهايي چون تار و سه تار موجود نمي باشد و نوازندگان غالبا بر اساس سليقه شخصي و حس و حال خود در لحظه ساز را با اندك تغييراتي كوك مي نمايند. اين امر در ابتدا كمي موجب سردرگمي هنرجويان و علاقه مندان مي گردد اما در ادامه موجب تنوع در صدادهي و رنگ آميزي صوتي ساز ها مي گردد.

به عنوان مثال سيم اول سه تار كه به سيم DO نيز مرسوم مي باشد در ساز بسياري از اساتيد با تغييراتي در كوك بروي نت هاي متفاوتي چون Si ، La و … نيز كوك مي گردد. دليل اين امر تنها سليقه شخصي نوازنده و فيزيك صوتي ساز وي مي باشد. ما نيز بر همين اساس و بر مبناي شيوه هاي متداول اقدام به تعيين نت هر سيم خواهيم نمود.

همانطور كه گفته شد سيم اول را سيم Do مي نامند و منظور نت اول چرخه ي توالي نت ها (دو) مي باشد.در سازهايي مانند سه تار مي توانيم بسته به نوع ساز كمي اين سيم را شل تر نموده و بروي نت هايي همچون Si و Si (بمل) و يا La , … نيز كوك نماييم. كوك پيشنهادي براي آْموزش ما براي سيم اول نت Si مي باشد. جداي از بحث سليقه اي با وجود ضخامت سيم هاي سه تار و عدم تسلط هنر جويان در كوك امكان پاره شدن سيم در نت هاي بالاتر همچون نت مبنا ( دو) نيز جود دارد و كوك كردن سيم اول بروي نت سي ازين امر نيز تا حدودي جلوگيري خواهد نمود.

حال به سراغ تيونر خواهيم رفت و پس از روشن نمودن آن، بروي سيم اول مضراب مي زنيم علامت هاي نشان دهنده ي روي تيونر نشاندهنده نت هاي موسيقي مي باشند. در ابتدا ممكن است اين حروف برايتان نا آشنا باشد در جدول زير حروف دستگاه تيونر و نت معادل آن را براي شناخت بهتر قرار خوهيم داد.

D E F G A B C
Re Mi ِّFa Sol La SI DO
همانطور كه اشاره شد سيم اول را بروي نت Si كوك مي نماييم. يعني پس از نواختن مضراب بروي سيم اول سه تار، طبق جدول فوق دستگاه مترونوم مي بايست نت B را نشان دهد. درصورت چرخاندن بيش از حد گوشي ساز با سفت شدن بيش از حد آن، امكان پاره شدن آن بسيار مي گردد. توصيه مي گردد با وجود آشنايي نداشتن به نحوه كوك در ابتدا، پس از هربار چرخاندن گوشي به آرامي به سيم نواخته و با دستگاه نت مورد نظر را چك نماييد تا به نت مورد نظر برسيد. همانطور كه گفته شد سيم هاي سه تار معمولا بالارفتن كوك را تا حدود نت هاي DO , Re تحمل مي نمايند و سپس پاره خواهند شد.

پس از كوك نمودن سيم اول نوبت سيم دوم مي رسد. سيم دوم نيز به نام سيم سل Sol شناخته مي شود كه به دليل اينكه سيم اول نيم پرده پايين تر از نت دو يعني بروي نت سي كوك گشته است، سيم دوم را نيز به جاي سل نيم پرده پايين تر مي آوريم. بدين ترتيب سيم دوم با توجه به علامت هاي مترونوم و بر طبق جدول بالا بروي F (ديز) كوك مي گردد.

در دروس اوليه و مراحل ابتدايي نوازندگي دوسيم سوم و چهارم را كه به سيم هاي بم نيز معروف مي باشند يكسان و مانند سيم اول كوك مي نماييم. يعني طبق توضيحات فوق در صورتيكه سيم اول بروي نت سي و حرف B بروي مترونوم كوك گرديده است دو سيم سوم و چهارم را نيز طبق سيم اول بروي همان نت سي و با ترتيب توضيح داده شده كوك مي نماييم.

پوزیسیون به معنای لغوی یعنی موقعیت . و اما « پوزیسیون » یا همان « دستان » در انگشت گذاری روی پرده های تار و سه تار چگونه است ؟ انگشت اول مشخص کننده نام پوزیسیون روی پرده های تار و سه تار است . وقتی میگوییم « پوزیسیون ر » یعنی انگشت اول روی پرده ر ، انگشت دوم روی پرده می و انگشت سوم روی پرده فا قرار میگیرد . حالا ، ترتیب انگشت گذاری برای پوزیسیون « می » چگونه است ؟ انگشت اول روی پرده « می » ، انگشت دوم روی پرده « فا» و انگشت سوم روی پرده « سل » قرار میگیرد . اساساً دسته سه تار را به 10 پوزیسیون تقسیم میکنند که هر پوزیسیون شامل سه نت میباشد